Joodse gemeenten in Drenthe
Assen; Coevorden; Beilen; Borger; Dwingeloo; Emmen; Hoogeveen; Meppel; Rolde; Sleen;
Smilde; Westerbork; Zuidlaren
Smilde; Westerbork; Zuidlaren
- Assen
Begraafplaats: sinds 1770; 394 grafstenen. Oude Haarweg.
Genealogische informatie:
Joden in Rolde
Publicaties: F.J.Hulst; De joodse gemeente Assen, geschiedenis van een
behoorlijke kille, 1740-1976; Assen : Vanderveen, 1991. – 224 p. – (ISBN
90-9004326-8)
In het standaardwerk over de geschiedenis van de Joodse gemeente te Assen worden veertien Joodse gezinshoofden genoemd, die tussen 1800 en 1830 zich te Assen vestigden. In het eerste deel van de Assense genealogieën hebben Dr. Jan Ridderbos met medewerking van Mw. J. Cohen Rapoport hun stambomen uitgewerkt. Zij documenteerden daarmee de gestage groei van de uit Assen afkomstige Joodse families, en de omvang van de ramp die deze families tijdens de Duitse bezetting van ons land trof.
Lees deel 1 PDF
In het tweede deel documenteert Dr. Jan Ridderbos de groei tussen 1830 en 1850 en laat hij zien hoe Joods Assen zich ontwikkelde. Hij noemt niet alle 166 personen bij name; een belangrijk deel van hen werd reeds in het eerste deel vermeld. Het gaat hier om de nieuwkomers, families die gedurende kortere of langere tijd te Assen woonden.
Lees deel 2 PDF
Hier vindt u een overzicht van de 99 `Israëlieten´, die op 1 oktober 1832 te Assen woonden.
Lees de bijlage PDF - Coevorden
Begraafplaats: sinds 1894; 160 grafstenen
Joodse Archieven: In het Drents Archief
De volgende archieven zijn er in te zien:
192 Stukken betreffende de toelating van Joden als inwoners van Coevorden en de
aan hen verleende toestemming handel te drijven, 1697, 1774, 1796, 1800
193 Attesten afgegeven ten behoeve van Joodse inwoners, 1741-1812
194 Stukken betreffende verzoeken om uitwijzing van Samuel Jacobs en Emanuel
Joseph wegens benadeling van Coevorder burgers, 1770, 1784
195 Stukken betreffende geschillen binnen de Joodse gemeente waarbij het
stadsbestuur als bemiddelaar optreedt, 1777, 1779, 1780, 1781, 1798
Publicaties: L. Bos; De joodse gemeenschap in Coevorden; (Coevorder Cahier ; 5) - Beilen
Begraafplaats op de Eursing - Borger
Begraafplaats: sinds 1865; 9 grafstenen, Marslandenweg - Dwingeloo
Begraafplaats: sinds 1830; 40 grafstenen, de Drift - Emmen
Begraafplaatsen: 1. van 1885 tot 1915, 15 grafstenen over, in Westenech; 2.
sinds 1915; 46 grafstenen, achter de synagoge.
Publicaties: F.J.Hulst; Alle jeuden fietsen : een eerste geschiedenis over de
joodse bevolkingsgroep in Drenthe van 1700 tot 1942, aan de hand van de
begrippen opkomst, integratie, welstand en verval; Doctoraalscriptie Vakgroep
Nieuwe Geschiedenis, Instituut voor Geschiedenis, Rijksuniversiteit Groningen. - Hoogeveen
Begraafplaatsen: 1. from 1804 to 1831, 4 grafstenen over; 2. sinds 1839; 206
grafstenen, Krakeelse Opgaande - Meppel
Begraafplaats: sinds 1819; 321 grafstenen; Foto’sen vertalingen in het archief
te Zwolle, Steenwijkerstraatweg
Joodse Archieven:
De volgende archieven zijn in de provinciale archieven in te zien:
3 “Carspelresolutieprotocol”, register houdende:
– notulen van de vergaderingen van schulte, volmachten en gecommitteerden,
1731-1779;
– willekeur (1743), houdende verbod om huizen aan Joden te verhuren,
geapprobeerd door Ridderschap en Eigenerfden, 1752;
– afschrift van de akte van de benoeming door Drost en Gedeputeerden van
Christiaan Godlieb Schults tot rector van de Latijnse school, 1755;
– afschrift van de akte van benoeming door Drost en Gedeputeerden van Jan Hek
tot schoolmeester en voorzanger, 1755;
– rekest van de bewoners van de Papensteeg aan Ridderschap en Eigenerfden om de
Lange Brug in de Papensteeg te mogen verbreden, met beschikking, 1769; met
alfabetische trefwoordenindex
484 Willekeur van de gecommitteerden van Meppel over het weren van Joden, 1743;
met aantekening van de publicatie, 1743, van de approbatie, 1752, en van de
publicatie van de approbatie, 1752; authentiek afschrift, z.j. (1752). In
tweevoud.
485 Rekest van de ingezetenen van Meppel aan Ridderschap en Eigenerfden tot
goedkeuring van de willekeur van Meppel van 1743 over het weren van Joden, met
positieve beschikking, 1752; met afschrift van de willekeur, 1743.
488 Rekest van de volmachten van Meppel aan Ridderschap en Eigenerfden tot
goedkeuring van de wijziging van de willekeur betreffende het weren van Joden
uit Meppel, met afwijzende beschikking, 1769; met bijlagen
519 Besluit van het bestuur der landschap Drenthe houdende een verbod op het
discrimineren van Joden bij de organisatie van de burgerwapening, 1807
1148 Stukken betreffende het onderhoud van zich te Meppel vestigende Joden, 1809
1240 Stukken betreffende de conscriptie van Joden, 1811 - Sleen
Begraafplaats: sinds 1877; 22 grafstenen, Boterakkerweg. - Smilde
Begraafplaats: sinds 1848; about 38 grafstenen Rijksweg achter nr 18
De begraafplaats Smilde - Westerbork
Joden overleden in Westerbork 1942-1943 en begraven in in Assen
De Joodse begraafplaats in Assen: Deze website biedt informatie over vele mensen, die hier vóór 1940 begraven werden, met informatie over de de grafstenen, de begrafenisregisters 1890-1941 en 1941-1950 - Zuidlaren
Begraafplaats: sinds 1900; 5 grafstenen, BovendieperwegPublicaties: Geert C. Hovingh; Joods leven in Zuidlaren; Bedum : Profiel, 2000.
– 55 p. – (ISBN 90-5294-213-7)
- Joodse Inwoners van Rolde
Saloman Mozes
N. Nathans en B.Lezer waren in 1863 en Levie Jacobs Lezer en Saartje Arons Polak in 1865 50 jaar getrouwd.
(Bron: K. Koopmans in: Geschiedenis van Rolde)
Vermeldingen in registers vóór 1810:
1794 de Jode Mozes (Haardstedengeldregister Rolde)
1795 Jacob de jode (Heffing 50e penning karspel Rolde)
Mosis De Jode
1798 Jacob Leser, huisnr. 47 (Registratielijst bewoners 1798)
Mozes Leser, huisnr. 51
Mannes Kalmer, huisnr. 72
Godschalk Salomon. idem
Isak Salomon, idem
1800 de jode Mannes Calmer (Lijst aangegevenbeestenin Carspel Rolde)
1801 Jacob Leezer Joode (Huisgeldent.b.v.predicantstractement1801
Mozes Lezer Jode – huiseigenaren)
Mannes Kalmer Joode
1804 Salomon Jode, keuter (Haardstedengeldregister Rolde 1804)
Mozes Lezer, coopman
1807 Salomon Mozes, koopman, nr 49 (Kohier vastegoederen carspel Rolde 1807)
Mozes Leezer, koopman, nr. 68
1811 Mozes Lezer ) handelen in honing,was,(Impost op de waag voor 1811)
Manne Calmer) wolle en oude lompen
1826-
1827 Levie Jacobs, koopman, huisnr. 10(Register van hoofdbewoners 1826-27)
Salomon Mozes, idem
Karolus Justus Levie, gepens. ontvanger,
huisnr. 20
Mozes Lezer, koopman, huisnr. 72
Lezer Mozes, idem
Natan Natans, koopman, huisnr. 164
Volgens een opgave van joden in Drenthe waren er in 1811 19 leden in Rolde; tegen 1841 31 leden ‘het hoogste aantal ooit bereikt’. Begin van de jaren twintig van de vorige eeuw waren er helemaal geen joden meer in Rolde.
Inventarisatie van 19371 vermeldt:
Te Rolde wonen geen Israëlieten meer. Er lagen zeer oude steenen. Thans: 1. Een zerk waarop: Hier rust, /Aron Lezer / Weduwnaar van / Frouke Levie, / overleden 13 Sjebat (11 Februari) 5671 / 90 jaar oud / Z.R.Z.A’.
Het jaar is volgens onze jaartelling 1911, vervolgt het artikel. Vermoedelijk is dit de laatste begrafenis. Inwoners van Rolde herinneren zich dat er vroeger drie grafstenen lagen, ook nog lang voor 1937.In de loop van de jaren twintig vestigde zich vanuit Polen Israel Majer Fiesler
met zijn gezin in Nooitgedacht.
In 1939 kwamen daar de gezinnen van Aron Schaap en Bendix Schaap bij. In februari 1941 waren er 13 mensen van joodsen bloede, die allen in (in 1942) in de vernietigingskampen zijn omgekomen.
(Bron: W. Houtman, Graven en begraven in Rolde, NDV 1997)Overlijdensakten
Uitgaande van de namen die hiervoor staan vermeld is gezocht nar overlijdens van 1811 tot 19.. in Rolde. Voor
dit zoeken in gebruikgemaakt van een computerbestand. De originele akten zijn niet ingezien. Omdat alleen is gezocht op bekende namen, kan niet geheel worden uitgesloten dat er nog meer joodse overledenen geweest
zijn.
19.02.1824 Kaatje Levij Polak, geb. Amsterdam 2.9.1872, beroep koopmanske, geh. gew. met — in leven
14.12.1824 Hentien Jacobs Denneboom, geb. Rolde 10.9.1822
17.10.1828 Michiel Natans, geb. Selders (D) 24.5.1739, koopman, overleden te Ballo, geh. gew. met — overl.
05.11.1828 Saartje Nathans, geb. Rolde 24.10.1828, overl. te Ballo
15.11.1830 Jacob Elis Denneboom, geb. 10.11.1799
05.12.1830 Joel Denneboom, geb. Rolde 26.8.1830
29.11.1833 Sara Natans, geb Rolde 26.9.1832
27.05.1847 NN Meiboom
28.10.1847 Jacob Levie Leezer, geb. Rolde 15.4.1816, koopman
03.08.1847 Salomon Meiboom, geb. Pekelsalm (D), 83 jaar, geh. gew. met Saartje Meiboom
08.08.1850 Salomon Moses, koopman, geh. gew. met Kaatje Levie Polak, overl
15.11.1850 Jonas Meiboom, geb. Sleen 11.5.1813, koopman
24.09.1854 Benjamin Leezer, geb. Rolde 18.7.1834
03.09.1861 Froukje Wolf Levie, geb. te Groningen 28.10.1824, geh. gew. met Aäron Levie Lezer, in leven
07.08.1866 Natan Meiboom, geb. Rolde 14.5.1845, koopman
01.10.1869 Kaatje Natans, geb. Rolde 7.5.1820, geh. gew. met Wolf Aronds Frankforter, overl
03.09.1871 Rika Denneboom, geb. Rolde 3.9.1871
15.01.1872 Levie Jakobs Leezer, geb. Vries 30.5.1793, geh. gew. met Sara Arons, in leven
10.03.1874 Mozes Denneboom, geb. Rolde 13.5.1865
10.04.1875 Sara Aarons Polak, geb. Smilde 3.3.1788, geh. gew. met Levij Lezer, overl.
25.03.1885 Rebecka Levie, geb. te Oude Pekela 19.1.1821, geh. gew. met Elias Denneboom, in leven
19.01.1903 Joseph Denneboom, geb.Rolde 27.8.1827
14.08.1905 Israël Salomon Denneboom, geb. Rolde 3.6.1904
10.02.1911 Aron Levie Lezer, zoon van Levie Lezer en Zaära Arons, geh. gew. met Frouwkje Wolf, overl.De oorlogsjaren 1940-1945
In februari 19412 moesten personen van geheel of gedeeltelijk joodsen bloede zich op het gemeentehuis melden.1. Israel Maijer Fiesler3, koopman in manufacturen, woonde in Nooitgedacht. Zowel hijzelf als de rest van
zijn gezin, bestaande uit vrouw, zoon en schoonvader hadden de Poolse nationaliteit
2. Aron Schaap4, veehandelaar, en zijn gezin dat 4 leden telde.
3. Bendix Schaap, ook veehandelaar, 5 leden.Beide gezinnen Schaap, in 1939 uit Duitsland gevlucht, woonden aanvankelijk in het huis Asserstraat 1 t.o.
het Hof van Rolde. Later verhuisde Aron Schaap met gezin naar Asserstraat 43. 2 Oktober 1942 werd hun medegedeeld dat zij zich ‘s avonds bij kamp Westerbork moesten melden. Negen van hen zijn diezelfde maand nog in Auschwitz omgekomen. Niemand is teruggekomen.
(Bron: W. Houtman, in: Geschiedenis van Rolde)
N. Nathans en B.Lezer waren in 1863 en Levie Jacobs Lezer en Saartje Arons Polak in 1865 50 jaar getrouwd.
(Bron: K. Koopmans in: Geschiedenis van Rolde)
Vermeldingen in registers vóór 1810:
1794 de Jode Mozes (Haardstedengeldregister Rolde)
1795 Jacob de jode (Heffing 50e penning karspel Rolde)
Mosis De Jode
1798 Jacob Leser, huisnr. 47 (Registratielijst bewoners 1798)
Mozes Leser, huisnr. 51
Mannes Kalmer, huisnr. 72
Godschalk Salomon. idem
Isak Salomon, idem
1800 de jode Mannes Calmer (Lijst aangegevenbeestenin Carspel Rolde)
1801 Jacob Leezer Joode (Huisgeldent.b.v.predicantstractement1801
Mozes Lezer Jode – huiseigenaren)
Mannes Kalmer Joode
1804 Salomon Jode, keuter (Haardstedengeldregister Rolde 1804)
Mozes Lezer, coopman
1807 Salomon Mozes, koopman, nr 49 (Kohier vastegoederen carspel Rolde 1807)
Mozes Leezer, koopman, nr. 68
1811 Mozes Lezer ) handelen in honing,was,(Impost op de waag voor 1811)
Manne Calmer) wolle en oude lompen
1826-
1827 Levie Jacobs, koopman, huisnr. 10(Register van hoofdbewoners 1826-27)
Salomon Mozes, idem
Karolus Justus Levie, gepens. ontvanger,
huisnr. 20
Mozes Lezer, koopman, huisnr. 72
Lezer Mozes, idem
Natan Natans, koopman, huisnr. 164
Volgens een opgave van joden in Drenthe waren er in 1811 19 leden in Rolde; tegen 1841 31 leden ‘het hoogste aantal ooit bereikt’. Begin van de jaren twintig van de vorige eeuw waren er helemaal geen joden meer in Rolde.
Inventarisatie van 19371 vermeldt:
Te Rolde wonen geen Israëlieten meer. Er lagen zeer oude steenen. Thans: 1. Een zerk waarop: Hier rust, /Aron Lezer / Weduwnaar van / Frouke Levie, / overleden 13 Sjebat (11 Februari) 5671 / 90 jaar oud / Z.R.Z.A’.
Het jaar is volgens onze jaartelling 1911, vervolgt het artikel. Vermoedelijk is dit de laatste begrafenis. Inwoners van Rolde herinneren zich dat er vroeger drie grafstenen lagen, ook nog lang voor 1937.In de loop van de jaren twintig vestigde zich vanuit Polen Israel Majer Fiesler
met zijn gezin in Nooitgedacht.
In 1939 kwamen daar de gezinnen van Aron Schaap en Bendix Schaap bij. In februari 1941 waren er 13 mensen van joodsen bloede, die allen in (in 1942) in de vernietigingskampen zijn omgekomen.
(Bron: W. Houtman, Graven en begraven in Rolde, NDV 1997)Overlijdensakten
Uitgaande van de namen die hiervoor staan vermeld is gezocht nar overlijdens van 1811 tot 19.. in Rolde. Voor
dit zoeken in gebruikgemaakt van een computerbestand. De originele akten zijn niet ingezien. Omdat alleen is gezocht op bekende namen, kan niet geheel worden uitgesloten dat er nog meer joodse overledenen geweest
zijn.
19.02.1824 Kaatje Levij Polak, geb. Amsterdam 2.9.1872, beroep koopmanske, geh. gew. met — in leven
14.12.1824 Hentien Jacobs Denneboom, geb. Rolde 10.9.1822
17.10.1828 Michiel Natans, geb. Selders (D) 24.5.1739, koopman, overleden te Ballo, geh. gew. met — overl.
05.11.1828 Saartje Nathans, geb. Rolde 24.10.1828, overl. te Ballo
15.11.1830 Jacob Elis Denneboom, geb. 10.11.1799
05.12.1830 Joel Denneboom, geb. Rolde 26.8.1830
29.11.1833 Sara Natans, geb Rolde 26.9.1832
27.05.1847 NN Meiboom
28.10.1847 Jacob Levie Leezer, geb. Rolde 15.4.1816, koopman
03.08.1847 Salomon Meiboom, geb. Pekelsalm (D), 83 jaar, geh. gew. met Saartje Meiboom
08.08.1850 Salomon Moses, koopman, geh. gew. met Kaatje Levie Polak, overl
15.11.1850 Jonas Meiboom, geb. Sleen 11.5.1813, koopman
24.09.1854 Benjamin Leezer, geb. Rolde 18.7.1834
03.09.1861 Froukje Wolf Levie, geb. te Groningen 28.10.1824, geh. gew. met Aäron Levie Lezer, in leven
07.08.1866 Natan Meiboom, geb. Rolde 14.5.1845, koopman
01.10.1869 Kaatje Natans, geb. Rolde 7.5.1820, geh. gew. met Wolf Aronds Frankforter, overl
03.09.1871 Rika Denneboom, geb. Rolde 3.9.1871
15.01.1872 Levie Jakobs Leezer, geb. Vries 30.5.1793, geh. gew. met Sara Arons, in leven
10.03.1874 Mozes Denneboom, geb. Rolde 13.5.1865
10.04.1875 Sara Aarons Polak, geb. Smilde 3.3.1788, geh. gew. met Levij Lezer, overl.
25.03.1885 Rebecka Levie, geb. te Oude Pekela 19.1.1821, geh. gew. met Elias Denneboom, in leven
19.01.1903 Joseph Denneboom, geb.Rolde 27.8.1827
14.08.1905 Israël Salomon Denneboom, geb. Rolde 3.6.1904
10.02.1911 Aron Levie Lezer, zoon van Levie Lezer en Zaära Arons, geh. gew. met Frouwkje Wolf, overl.De oorlogsjaren 1940-1945
In februari 19412 moesten personen van geheel of gedeeltelijk joodsen bloede zich op het gemeentehuis melden.1. Israel Maijer Fiesler3, koopman in manufacturen, woonde in Nooitgedacht. Zowel hijzelf als de rest van
zijn gezin, bestaande uit vrouw, zoon en schoonvader hadden de Poolse nationaliteit
2. Aron Schaap4, veehandelaar, en zijn gezin dat 4 leden telde.
3. Bendix Schaap, ook veehandelaar, 5 leden.Beide gezinnen Schaap, in 1939 uit Duitsland gevlucht, woonden aanvankelijk in het huis Asserstraat 1 t.o.
het Hof van Rolde. Later verhuisde Aron Schaap met gezin naar Asserstraat 43. 2 Oktober 1942 werd hun medegedeeld dat zij zich ‘s avonds bij kamp Westerbork moesten melden. Negen van hen zijn diezelfde maand nog in Auschwitz omgekomen. Niemand is teruggekomen.
(Bron: W. Houtman, in: Geschiedenis van Rolde)