door Ze’ev Bar
Op 1 juli 1906 stonden mijn grootouders van moederskant onder de goppe in Praag. Ze kwamen van verschillende planeten…
Onder dit verhaal een verklaring van de termen.
Zilveren bruiloft Chemnitz 6 mei 1908, v.l.n.r. mijn grootouders Ella en Leib Weiser-Skall; mijn overgrootouders Josef en Cecilia Skall-Hirsch; daarvoor mijn moecder Claire Weiser.
Leib Weiser uit een eenvoudige kinderrijke Pools-chassiedische familie in Buczacz, Galicie; Ella Skall, enig en verwend kind uit een geassimileerd en welvarend milieu van fabrikanten en regenten uit het naburige Bohemen.
Neem hun ouders.
Leib’s vader Moses ging met het krieken van de dag, voor hij naar zijn gistwinkeltje op de markt liep, met zijn smoezelige hoed over zijn vilten keppel, de tsitses van zijn arbekanfes uit zijn broek en zijn talles onder z’n arm, naar het ‘stibl’ om de hoek voor sjacharieth; bij zonsondergang dezelfde weg terug naar huis langs het ‘stibl’ voor ma’ariev.
Op sjabbes speelde hij met zijn kinderen en lernte uit de Talmoed in het beth hamidrasj.Van zijn vrome vrouw nooit een afbeelding wegens “Gij zult niet…”*
Mijn oma Ella’s vader Josef in Chemnitz ging na het ontbijt aan een welgedekte tafel, met gepoetste schoenen, stropdas, keurig in’t pak, hoed op en wandelstok gereed, op weg naar zijn kousenfabriek. Zijn voorname vrouw Cecilie Hirsch verdeelde de huishoudelijke taken onder de dienstmeisjes en de wasvrouw, bakte een heerlijke taart uit de Boheemse keuken en zag toe of alles goed ging. Na de middagrust gebruikte ze, onder geanimeerde conversatie met haar vriendinnen, koffie met gebak. Ondertussen verwisselde mijn overgrootvader in zijn kantoor z’n pak voor een lekkere broek met loshangend jasje, zette zijn strooien panamahoed op en trok de wilde natuur in met z’n botaniseertrommel en vlindernet. ‘s Avonds deed zijn dochter, mijn oma Ella, haar vader’s Franse handelscorrespondentie.
Tot mijn spijt heb ik nooit gevraagd hoe mijn grootouders elkaar hebben ontmoet.
Verklaring van termen:
goppe, joodse huwelijksinzegening; chassidisme, mystieke beweging in het jodendom; keppel, hoofdkapje voor mannen; arbekanfes, vierhoekig kleed met tsitses, schouwdraden; talles, gebedskleed; stibl, kleine synagoge; sjacharieth, ochtendgebed; ma’ariev, avondgebed; sjabbes, joodse rustdag; lernen, leren, meer i.h.b. Tora en Talmoed bestuderen; beth hamidrasj, leerhuis;
* “Maak geen enkele afbeelding van iets beneden op aarde” (Exodus 20:4)
