Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie

Volop aan het werk en midden in een nieuw historisch onderzoek is les van Creveld plotseling in december overleden. Het artikel van zijn hand dat in deze aflevering van Misjpoge staat, is het laatste dat hij ons heeft gegeven. Deze aflevering is de eerste, die zonder zijn aandeel in de voorbesprekingen tot stand is gekomen.

Al geruime tijd had les aangekondigd dat hij het tijd vond om zijn plaats in de redactie aan een jongere over te dragen, maar gelukkig voor ons bleef hij actief meewerken. Hierdoor is het ons tot onze grote spijt niet gegeven, om op passende wijze persoonlijk van hem afscheid te kunnen nemen en hem te danken voor zijn grote bijdrage aan het voortbestaan van het tijdschrift.

Eigen stempel

Er is geen lid van de NKvJG die zo’n eigen stempel op het verenigingsblad Misjpoge heeft gezet als Ies van Creveld. Hij trad in 1989, in het tweede jaar van het bestaan van het blad, toe tot de redactie en hij bleef redactielid tot het einde van zijn leven. Daarnaast was hij ook jarenlang lid van het bestuur van de vereniging. In het jubileumnummer ter gelegenheid van het vijftienjarig bestaan van Misjpoge (Jaargang 15-4, p.102-126) van oktober 2002 beschreef hij de geschiedenis van het tijdschift, waarin hij er niet omheen kon zijn eigen grote bijdrage te vermelden.

In de systematisch gerangschikte inhoudsopgave van de eerste vijftien jaar van de hand van Mar ja van de Vathorst in dezelfde aflevering (p. 127-142), vinden wij negentien artikelen van zijn hand. In de jaren 2003 en 2004 komt daar nog een uitvoerig artikel over het Haagse weeshuis bij en in de eerste aflevering van 2005 een artikel over joodse amuletten.

Nog veel groter is het aantal boekbesprekingen van zijn hand, terwijl hij ook jarenlang de rubriek “Onze Vraagbaak” verzorgde. Hij was niet alleen een bekwame en boeiende schrijver, hij had ook een groot tekentalent. Zijn lezers hebben kunnen genieten van vele markante illustraties: stadsgezichten van joods Den Haag, gebouwen van joodse instellingen en vele fraaie afbeeldingen van joodse rituele voorwerpen.

Ingenieur werd historicus

Ies van Creveld was een man met vele talenten en een bijzondere uitstraling. Na een succesvolle carrière als ingenieur in dienst van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat, richtte hij zijn aandacht en energie op de geschiedenis van de joodse gemeenschap van Den Haag, waar hij geboren en getogen was. De ingenieur werd historicus. De discipline van zijn technische beroep, nauwkeurig onderzoek en heldere verslaggeving, kwam hem hierbij goed van pas en was duidelijk merkbaar in de opzet en uitwerking van zijn boeken en artikelen, vooral in het diepgaande bronnenonderzoek dat hij hiervoor deed.

De serie van zijn twaalf boeken over de geschiedenis van de Haagse joden begon met de historie van de joodse buurt in 1989. Daarna werden de Haagse rabbijnen, joodse beeldende kunstenaars en het sociale werk van de joodse gemeente beschreven.

Vanaf 2000 concentreerde les zich vooral op de lotgevallen van de joodse jeugd, waarbij hij ook kon putten uit zijn eigen herinneringen. Vooral de geschiede¬nis van het joodse weeshuis en zijn noodlottig einde bleef hem bezig houden en in de laatste jaargangen van Misjpoge hebben wij hiermee uitvoerig kennis gemaakt. Wij dachten daarom dat het geheel in zijn geest zou zijn, om juist in dit nummer een uitvoerig artikel over de zorg voor joodse wezen in Nederland te publiceren, als het ware om het werk van les in een groter kader te zetten.

Ies zelf is aan het woord met het laatste artikel dat hij heeft geschreven, waaruit nogmaals blijkt, hoeveel plannen voor nieuw werk hij niet heeft kunnen realiseren. De leegte, die hij in ons midden achter¬laat, zal nog lang voelbaar zijn en wij zullen hem heel erg missen.

De redactie

Juni 2013

Voor belangstellenden volgt hier een lijst van werken, die I.B. van Creveld als historicus en genealoog heeft gepubliceerd. Het is mogelijk dat de lijst niet helemaal volledig is:

1. De verdwenen buurt. Drie eeuwen centrum van joods Den Haag. Zutphen, Walburgpers,!989. ISBN 90.6011.643.7;
2. Wonen en werken. Genealogieën van de families Poons, Bobbe en Huysman, uitgegeven in eigen beheer, 1990;
3. Hijmans in joods Den Haag. Genealogie van de familieHijmans, uitgegeven in eigen beheer, 1992;
4. Haagse rabbijnen. Drie eeuwen geestelijke leiding. Zutphen, Walburgpers, 1995. ISBN 90.6011.945.2;
5. Kille-Zorg. Den Haag, De Nieuwe Haagsche, 1997. ISBN 90.7276.639.3;
6. Met Tineke Spaans-van der Bijl: Handleiding Joodse Genealogie, jubileumuitgave NKvJG 1997. ISBN 90.8001.9445;
7. Een stadje in de stad. Den Haag, De Nieuwe Haagsche, 1999. ISBN 90.7276.671.7;
8. Kunst in Den Haag. Den Haag, De Nieuwe Haagsche, 2000. ISBN 90.7276.682.2;
9. Gebundeld erfgoed. Den Haag, De Nieuwe Haagsche, 2001. ISBN 90.7276.693.8;
10. Het wezen van wezen. Den Haag, De Nieuwe Haagsche, 2001. ISBN 90.7703.209.6;
11. Jong geleerd. Den Haag, De Nieuwe Haagsche, 2003. ISBN 90.7703.245.2;
12. Hulp aan wezen in oorlogstijd. Den Haag, De Nieuwe Haagsche, 2004. ISBN 7703.271.1