Historicus Halbe Hageman uit Tzummarum sprak op 18 maart 2018 na de ALV over zijn drieledige elektronische database van geregistreerde Joodse inwoners van Friesland, 1800-1945. Klik hier voor de volledige tekst van de lezing: Lezing Halbe Hageman
Hieronder een samenvatting:
In zijn project koppelt hij een drietal databases:
a. Een algemene database bestaande uit 11.000 kaarten waarop allerlei officieel geregistreerde gegevens over personen bijeen zijn gebracht, zoals beroep, geboorte, huwelijk, overlijden, gezinsleden en dergelijke. Afbeeldingen zoals documenten, foto, grafzerk, krantenartikel of bijzondere vermeldingen kunnen via de database worden geraadpleegd.
b. De tweede database bevat specifieke gegevens over Friese Joden in de Tweede Wereldoorlog. Trefwoorden: registratie (diverse lijsten) deportatie, onderduiken, Westerbork, politieregisters, Joodse Raad, Sperre enz. enz. Daarbij zijn gevoegd de gegevens van Yad Vashem, OGS, Jack Kooistra, monumenten e.d.
c. Genealogische databank waar naast de bovengenoemde Joden ook familieleden worden geregistreerd die niet direct aan Friesland kunnen worden gelieerd, maar die veel aanvullende informatie geven over deze personen.
Na een korte inleiding over de aard en samenstelling van dit unieke project, trok Hageman de eerste, voorzichtige conclusies op basis van zijn kwantitatieve gegevensverzameling. Hij betoogde dat na 1880 de ontwikkeling van het Joodse bevolkingsaandeel haaks kwam te staan op dat van de niet-Joden in de provincie. Dit heeft vergaande consequenties gehad voor de Joodse cultuur/godsdienst in het algemeen en de Joodse gezinnen in Friesland in het bijzonder.
Over zichzelf schrijft Hageman:
Amateurhistoricus, gespecialiseerd in de Joodse geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog in Friesland. Mijn uitgangspunt is dat de ramp die het Joodse volksdeel heeft getroffen, moet worden bestudeerd vanuit drie invalshoeken: Daders – Slachtoffers en Omstandigheden c.q. Omstanders. Alle mensen maken in hun leven altijd keuzes. Soms op basis van vrijwilligheid, maar in het geval van de Joden vaak gedwongen door omstandigheden, daders en omstanders. In oorlogstijd zijn dat keuzes die vaak direct raken aan leven of dood. Daders – slachtoffers – omstandigheden en omstanders, het zijn schuivende panelen die de kwetsbaarheid van mensen genadeloos bloot legt. Maar als we dat niet doen, dan zullen al die slachtoffers voor niets zijn gestorven.