Jooden Eed / den Eed; moet gedaan worden / met den hoed op en swere bij / den Eenge Godt en als hij geen op / Regt Een Eed doet dat op hem koomt / die floek van Sodom En Emunia / en de floek van Korag en Dathan / en Abiram / so meen ik als dat en Eed gedaan word
… eind 18e eeuw in Tilburg
In de loop van de 18e eeuw vestigden zich enkele Joden in Oisterwijk. Zij waren voornamelijk afkomstig uit Bohemen en Moldavië. Zij verdienden de kost in de handel of als vleeshouwers. Tilburg heeft pas in 1767 de eerste Joden toestemming gegeven om zich daar te vestigen. Zij kwamen van Oisterwijk naar Tilburg. Aanvanke- lijk weigerde het dorpsbestuur van Tilburg hen nog de toegang tot de heerlijkheid. De Staten-Generaal vonden echter dat Joden vrij moesten zijn zich in Tilburg te vestigen.
Het kon gebeuren, dat iemand van Joodse afkomst voor het een of ander bij de schepenen moest verschijnen. Om een eventuele verklaring geloofwaardig te laten zijn moest de eed worden afgelegd. Het dorpsbestuur wilde er op voorbereid zijn dat de eed van Joodse mensen op een juiste wijze werd afgenomen. Kennelijk hebben de schepenen daar advies over laten inwinnen.
Fresco in de Sixtijnse Kapel in Rome, afbeeldend de bestraffing van de opstandigen tegen Mozes en Aáron
In het Oud Rechterlijk Archief van Tilburg en Goirle werd hierover een los ongedateerd briefje aangetroffen [Zie foto boven]. Wie degene was die het briefje heeft geschreven stond er niet op vermeld.[a]
In het document wordt verwezen naar Korach, Dathan en Abiram. Zij en 250 aanhangers kwamen volgens Numeri 16:31 tijdens de tocht door de woestijn in opstand tegen het leiderschap van Mozes en Aäron. God strafte alle oproerkraaiers door ze door de aarde te laten verzwelgen. In de Sixtijnse Kapel van het Vaticaan in Rome wordt dit verhaal op een fresco afgebeeld.
John van Erve
Nieuwegein, maart 2021
Bron:
Regionaal Archief Tilburg en Goirle, inv.nr.OAA2121
