Rosa Manus (Amsterdam 1881 – Bernburg 1942) is een feministe die we tot voor kort kenden en niet kenden. Zo is op tal van plaatsen te lezen, dat zij opgroeide in een vrijzinnig joods gezin, ook wel: in een liberaal joods milieu. Deze weinig specifieke aanduidingen hebben de zeer specifieke familiegeschiedenis waarin Rosa Manus wortelde aan het zicht onttrokken. Zowel van vaders- als van moederszijde stamde zij namelijk af van voortrekkers van de joodse emancipatie, die al meteen vanaf 1796 het Nederlands burgerschap omarmden. De geschiedenis van deze ‘nieuwe Nederlanders’ is al in grote lijnen in kaart gebracht, maar aan hun moeders, zusters, echtgenotes en dochters is daarbij grotendeels voorbijgezien.
De persoonlijke geschiedenis van Rosa Manus laat zien dat de verlichte, ‘emancipistische’ traditie waarin zij opgroeide, mét de fricties die deze traditie voor vrouwen in zich droeg, een vruchtbare bodem voor feministen vormde.
Myriam Everard is onafhankelijk onderzoeker. Zij publiceerde veel over de geschiedenis van vrouwen en de vrouwenbeweging in Nederland. De laatste jaren deed zij onderzoek naar Rosa Manus, en naar het aandeel van joodse vrouwen in de Nederlandse eerste feministische golf. Recent verscheen Rosa Manus (1881-1942): The International Life and Legacy of a Jewish Dutch Feminist, onder redactie van Myriam Everard en Francisca de Haan (Leiden/Boston: Brill, 2017).
